پاسخ: امام در لغت به معناى پیشواى مردم «الامام هو المتقدم بالناس» مى باشد. به همین دلیل، امام جماعت یا امام جمعه به کسى اطلاق مى شود که پیشواى مردم در نماز باشد. بقیه مذاهب چهارگانه اهل سنت نیز پیشوایان چهارگانه خود (امام ابوحنیفه، امام مالک، امام شافعى و امام احمد حنبل) را از آن جهت امام مى نامند که آن ها با اجتهاد و ابتکار خود، حلال و حرام را معین مى کرده اند.
در مذهب شیعه هم علما و فقهایى وجود دارند که در دوران غیبت امام دوازدهم، حضرت ولیعصر ـ عجل الله تعالى فرج الشریف ـ بر اساس موازین چهارگانه «کتاب، سنت، عقل و اجماع» فتوا مى دهند و حلال و حرام را بر مردم معلوم مى کنند. ولى شیعیان بدان جهت آنها را امام نمى دانند، زیرا امامت به معناى خلافت و ولایت و بصورت مطلق براى هر زمان و هر مکان توسط پیامبر و به امر الهى مختص به اوصیاى دوازده گانه عترت طاهره مى باشد.
بعد از قرن پنجم و به دستور پادشاه وقت، علماى اهل سنت، باب اجتهاد را مسدود نمودند. آنها آراى علما و فقها را جمع و منحصر به همان چهار فقیه فوق الذکر بنام امام کردند; یعنى فقط آن چهار نفر را به رسمیت شمردند. از آن زمان تاکنون مذاهب چهارگانه رایج شده است و مردم نیز مجبور به تبعیت یکى از آن ها شده اند.
آیا این چهار نفر داراى ویژگى هاى بارز و منحصر به فردى هستند؟ برترى هاى هر کدام بر دیگرى چیست که امت اسلام باید بعد از قرن ها به این چهار نفر رجوع کند؟ آیا این احتمال وجود ندارد که در آینده مجتهدى تربیت شود و ظهور کند که از نظر علم و تقوا، به مراتب بالاتر از آن چهار نفر باشد؟ در این صورت آیا هنوز مردم باید پیرو همان چهار نفر باشند؟ چهار نفرى که نه خود از اصحاب پیغمبر (صلى الله علیه وآله) بوده اند، نه او را ملاقات کرده اند و بعد ازمدتى مذهبى را ارائه کرده اند.
به همین دلیل است که ما معتقد به جمود فکرى در بین جامعه مسلمین (اهل سنت) هستیم، زیرا راه تعالى و ترقى و بحث مسائل روز و جدید بسته شده است. در صورتى که یکى از ویژگى هاى دین اسلام، حفظ اصول و ارزش هاى مذهبى و همراهى با قافله تمدن، در طول پیشرفت زمان است. این یکى از دلایلى است که از نظر شیعه، تقلید ابتدائاً بر میت جایز نیست و همواره باید از یک مجتهد زنده تقلید نمود. لذا در فقه شیعه باب اجتهاد باز است و علماى شیعه بر اساس روایات پیامبر و اهل بیت پیامبر با در نظر گرفتن کلیه مقتضیات زمان و مکان اجتهاد مى کنند و فتواى مناسب با آن مى دهند.
جالب تر این که، بسیارى از مذهب دیگر اسلامى که خود همچنان پیرو مرده ده قرن پیش مى باشند و پیروى مسلمانان را منحصر به یکى از مذاهب اربعه مى دانند، شیعیان را مرده پرست، رافضى و مشرک مى خوانند. در صورتى که هیچ نص صریحى درباره این چهار نفر وجود ندارد، ولى امام و امامت شیعه، نص صریح پیغمبر بوده که از بیان مجدد آن (توضیح کامل تر در کتاب شبهای پیشاور) خوددارى مى شود.
از طرف دیگر لفظ امام را بارها پیامبر براى امیرالمؤمنین بکار بردند:
انس بن مالک مى گوید پیامبر فرمود: اولین کسى که از این در وارد مى شود او امام متقین است و سید و سرور مسلمانان و خاتم اوصیاء یعسوب مؤمنان و کشاننده روسفیدان به بهشت است.
حاکم و بخارى و مسلم در صحیح روایت مى کنند پیامبر فرمود: سه چیز درباره على به من وحى شد، سرور سید مسلمانان و امام متقین و رهبر رو سفیدان بسوى بهشت.
